Zwyrodnienie plamki żółtej, a operacja usunięcia zaćmy

0
1080
4/5 - (1 vote)

Spis treści:

  1. Wstęp
  2. Zwyrodnienie plamki żółtej
    a. Rodzaje zwyrodnienia plamki żółtej
    b. Objawy
    c. Diagnostyka
    d. Leczenie
  3. Zaćma
    a. Rodzaje zaćmy
    b. Objawy
    c. Diagnostyka
    d. Leczenie
  4. Operacja usunięcia zaćmy
    a. Wskazania do operacji
    b. Przebieg zabiegu
    c. Powikłania
    d. Rekonwalescencja
  5. Związek między zwyrodnieniem plamki żółtej a zaćmą
  6. Podsumowanie

 

  1. Wstęp

Zwyrodnienie plamki żółtej oraz zaćma to dwa powszechne schorzenia oczu, które mogą prowadzić do utraty wzroku. Oba choroby związane są z procesem starzenia się organizmu i występują głównie u osób starszych. Choć oba schorzenia mogą występować jednocześnie, mają różne przyczyny, objawy oraz metody leczenia. W artykule omówione zostaną oba schorzenia, a także zabieg operacyjny usunięcia zaćmy i jego wpływ na zwyrodnienie plamki żółtej.

  1. Zwyrodnienie plamki żółtej

Zwyrodnienie plamki żółtej, nazywane również AMD (age-related macular degeneration), to choroba zwyrodnieniowa siatkówki oka, która prowadzi do uszkodzenia plamki żółtej, obszaru odpowiedzialnego za ostre widzenie centralne.

a. Rodzaje zwyrodnienia plamki żółtej

  • Suche zwyrodnienie plamki żółtej: Najczęstsza postać AMD, charakteryzuje się stopniowym pogorszeniem wzroku spowodowanym przez odkładanie się złogów (tzw. druz) w obrębie plamki żółtej.
  • Mokre zwyrodnienie plamki żółtej: Rzadsza, ale bardziej agresywna postać AMD, polegająca na rozwoju nowych, kruchych naczyń krwionośnych pod siatkówką, co prowadzi do krwawień, bliznowacenia i szybkiego pogorszenia wzroku.

b. Objawy

  • Rozmyte lub zniekształcone widzenie
  • Trudności w rozróżnianiu barw
  • Ślepa plama w polu widzenia
  • Zmiana percepcji kształtów, np. proste linie wydają się faliste

c. Diagnostyka

  • Badanie wzroku
  • Badanie dna oka
  • Angiografia fluoresceinowa: badanie polegające na podaniu środka kontrastowego, który ułatwia ocenę naczyń krwionośnych siatkówki
  • Tomografia optyczna koherencyjna (OCT): nieinwazyjne badanie obrazowe, które pozwala na uzyskanie trójwymiarowych obrazów siatkówki i jej struktur

d. Leczenie

  • Dla suchej postaci AMD nie ma obecnie skutecznego leczenia, ale suplementacja witamin i minerałów (np. witaminy C i E, luteina, zeaksantyna, miedź, cynk) może spowolnić progresję choroby
  • W przypadku mokrego AMD stosuje się terapie farmakologiczne, takie jak leki antyangiogennne (inhibitory czynnika wzrostu naczyniowego, np. aflibercept, ranibizumab, bevacizumab), które hamują rozwój nowych naczyń krwionośnych
  • Terapie fotodynamiczne oraz laserowe mogą być stosowane w przypadkach opornych na leczenie farmakologiczne
  1. Zaćma

Zaćma to schorzenie polegające na zmętnieniu soczewki oka, co prowadzi do zaburzeń widzenia. Związane jest głównie z procesem starzenia się organizmu, ale może również wystąpić w wyniku urazów, chorób ogólnoustrojowych czy jako efekt uboczny stosowania niektórych leków.

a. Rodzaje zaćmy

  • Zaćma starcza: najczęstsza postać zaćmy, związana z wiekiem pacjenta
  • Zaćma wtórna: występuje na skutek chorób ogólnoustrojowych (np. cukrzyca), urazów oka lub jako efekt uboczny leków (np. kortykosteroidy)
  • Zaćma wrodzona: rzadko występująca u noworodków, może być spowodowana infekcjami wewnątrzmacicznymi lub zaburzeniami genetycznymi

b. Objawy

  • Pogorszenie ostrości widzenia
  • Zaburzenia widzenia kolorów
  • Podwójne widzenie
  • Wrażliwość na światło

c. Diagnostyka

  • Badanie wzroku
  • Badanie dna oka
  • Skiascopia: badanie używane do oceny refrakcji oka, podczas którego lekarz obserwuje, jak światło odbija się od dna oka

d. Leczenie

  • W początkowych stadiach zaćmy można stosować okulary korekcyjne oraz leki rozszerzające źrenicę
  • W zaawansowanych przypadkach konieczne jest przeprowadzenie operacji usunięcia zaćmy
  1. Operacja usunięcia zaćmy

a. Wskazania do operacji

  • Znaczne pogorszenie ostrości widzenia
  • Utrudnienia w codziennych czynnościach, takich jak czytanie, prowadzenie pojazdów czy oglądanie telewizji
  • Zaburzenia widzenia przeszkadzające w leczeniu innych schorzeń oczu, takich jak zwyrodnienie plamki żółtej

b. Przebieg zabiegu

  • Operacja zaćmy jest zabiegiem ambulatoryjnym i trwa około 15-45 minut
  • Wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym
  • Lekarz dokonuje niewielkiego nacięcia w rogówce, przez które wprowadza ultradźwiękową sondę do oka
  • Sonda emituje fale dźwiękowe, które rozpuszczają zmętniałą soczewkę (fakoemulsyfikacja)
  • Następnie usuwa się resztki soczewki, a w to miejsce wszczepia się sztuczną soczewkę

c. Powikłania

  • Krwawienie
  • Zakażenie
  • Uszkodzenie struktur oka, takich jak rogówka, ciało szkliste czy siatkówka
  • Wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe
  • Odwarstwienie siatkówki
  • Resztkowe wady refrakcyjne

d. Rekonwalescencja

  • Pacjent wraca do domu tego samego dnia, nosząc osłonę oczną
  • Przez pierwsze dni po operacji stosuje się krople do oczu (przeciwbólowe, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne)
  • Należy unikać nadmiernego wysiłku fizycznego, unoszenia ciężarów oraz zginania się w pasie
  • Kontrola lekarska zwykle odbywa się dzień po operacji oraz w kolejnych tygodniach
  • Pełna rekonwalescencja trwa zwykle kilka tygodni
  1. Związek między zwyrodnieniem plamki żółtej a zaćmą

Zaćma i zwyrodnienie plamki żółtej mogą współistnieć, ponieważ oba schorzenia występują głównie u osób starszych. Operacja zaćmy może poprawić jakość widzenia pacjentów z zwyrodnieniem plamki żółtej, ale nie wpłynie na samo zwyrodnienie. W niektórych przypadkach, u pacjentów z mokrym AMD, operacja zaćmy może czasowo zaostrzyć chorobę, ale dalsze leczenie lekami antyangiogennymi może pomóc w jej kontroli.

  1. Podsumowanie

Zwyrodnienie plamki żółtej i zaćma to dwie różne choroby oczu, które mogą prowadzić do utraty wzroku. Oba schorzenia związane są z procesem starzenia się organizmu i występują głównie u osób starszych. Chociaż obie choroby mogą występować jednocześnie, mają różne przyczyny, objawy oraz metody leczenia.

Operacja usunięcia zaćmy jest zabiegiem, który może przynieść znaczną poprawę w jakości widzenia, nawet u pacjentów z zwyrodnieniem plamki żółtej. Należy jednak pamiętać, że operacja ta nie wpływa na samo zwyrodnienie, a jej efekt może być ograniczony u osób z zaawansowanym AMD.

W przypadku współistnienia obu schorzeń, ważne jest, aby leczenie było kompleksowe i dostosowane do potrzeb pacjenta. Leczenie zaćmy może obejmować zarówno korekcję optyczną, jak i operację usunięcia zaćmy, podczas gdy leczenie zwyrodnienia plamki żółtej może obejmować suplementację witaminami i minerałami oraz stosowanie leków antyangiogennych.

W celu zapewnienia najlepszych wyników leczenia oraz monitorowania postępów pacjentów, zaleca się regularne konsultacje okulistyczne oraz współpracę z lekarzem specjalistą. Wczesne wykrycie i leczenie zarówno zaćmy, jak i zwyrodnienia plamki żółtej może pomóc w zapobieganiu dalszemu pogorszeniu wzroku i utrzymaniu dobrej jakości życia.