Przewlekłe suche oko – jak je leczyć?

0
232
4/5 - (1 vote)

Przewlekłe suche oko, inaczej zespół suchego oka (dry eye syndrome, DES), to przewlekły stan, który dotyka coraz większą grupę osób na całym świecie. Objawia się uczuciem suchości, pieczenia, świądu, zaczerwienieniem i niekiedy zaburzeniami widzenia. W tym artykule omówimy przyczyny, objawy, diagnostykę i leczenie przewlekłego suchego oka.

  1. Przyczyny i czynniki ryzyka:

Przewlekłe suche oko może wynikać z różnych przyczyn, takich jak:

a. Niewystarczająca produkcja łez – może być spowodowana starzeniem się, zaburzeniami hormonalnymi, chorobami autoimmunologicznymi (np. zespół Sjögrena), lekami (antyhistaminiki, beta-blokery, leki przeciwdepresyjne) czy zabiegami chirurgicznymi na oku.

b. Nadmierna utrata łez – może być spowodowana nieprawidłowym funkcjonowaniem gruczołów Meiboma, przewlekłym zapaleniem powiek, alergiami czy ekspozycją na dym, kurz i inne czynniki drażniące.

c. Niewłaściwe rozkładanie łez na powierzchni oka – może wynikać z noszenia soczewek kontaktowych, częstego korzystania z komputerów, smartfonów czy tabletów (co prowadzi do rzadszego mrugania) oraz zaburzeń powierzchni oka (np. uszkodzenie nabłonka rogówki).

  1. Objawy:

Najczęstsze objawy przewlekłego suchego oka to:

a. Uczucie suchości, pieczenia, świądu lub obecność ciała obcego w oku. b. Zwiększone łzawienie, paradoksalnie będące reakcją oka na podrażnienie. c. Zmętnienie widzenia, zwłaszcza podczas czytania, pracy na komputerze lub oglądania telewizji. d. Zwiększona wrażliwość na światło, dym czy wiatr. e. Trudności z otwieraniem powiek po przebudzeniu. f. Ból i zaczerwienienie oka.

  1. Diagnostyka:

Diagnostyka suchego oka obejmuje:

a. Wywiad z pacjentem – lekarz ocenia objawy, styl życia, leki, choroby współistniejące oraz czynniki ryzyka. b. Badanie przedmiotowe – ocena powiek, rogówki, spojówki i filmu łzowego. c. Test Schirmera – mierzenie ilości wydzielanych łez. d. Test TBUT (tear breakup time) – ocena czasu rozpadu filmu łzowego. e. Badanie gruczołów Meiboma – ocena funkcjonowania i wydzieliny gruczołów Meiboma.

  1. Leczenie:

Leczenie przewlekłego suchego oka jest zindywidualizowane i zależne od przyczyn, objawów oraz nasilenia stanu. Podstawowe metody leczenia to:

a. Nawilżanie oka – stosowanie sztucznych łez, żeli lub maści łzowych, które pomagają utrzymać wilgoć na powierzchni oka. Należy wybierać preparaty bez konserwantów, zwłaszcza przy częstym stosowaniu.

b. Zmiana leków – jeśli suche oko jest spowodowane przyjmowaniem leków, warto skonsultować się z lekarzem, który może zmienić dawkę lub zaproponować alternatywny lek.

c. Leczenie zapalenia – stosowanie kropli z antybiotykami lub kortykosteroidami w przypadku infekcji lub zapalenia powiek, gruczołów Meiboma czy spojówki.

d. Leczenie zaburzeń gruczołów Meiboma – stosowanie ciepłokompresów na powieki, delikatne masowanie powiek oraz stosowanie kropli lub maści przeciwbakteryjnych.

e. Terapia hormonalna – leczenie objawów DES związanych z zaburzeniami hormonalnymi może wymagać stosowania terapii hormonalnej.

f. Blokowanie kanalików łzowych – czasowe lub trwałe zamykanie kanalików łzowych, aby zatrzymać łzy na powierzchni oka. Może być wykonane za pomocą wkładek lub za pomocą zabiegu chirurgicznego.

g. Leczenie przyczynowe – w przypadku chorób autoimmunologicznych lub innych chorób ogólnoustrojowych wymagane jest leczenie ogólnoustrojowe.

  1. Zmiany stylu życia:

Ponadto pacjenci mogą wprowadzić zmiany w stylu życia, które pomogą złagodzić objawy przewlekłego suchego oka:

a. Unikanie czynników drażniących – dym tytoniowy, kurz, wiatr, klimatyzacja czy ogrzewanie. b. Odpowiednie nawilżanie pomieszczeń – stosowanie nawilżaczy powietrza. c. Regularne przerwy podczas pracy z ekranami – stosowanie zasady 20-20-20 (co 20 minut, spoczynek wzroku przez 20 sekund, patrzenie na coś oddalonego o 20 stóp). d. Mruganie – świadome częstsze mruganie, aby rozprowadzić łzy na powierzchni oka. e. Dieta bogata w kwasy tłuszczowe omega-3 – znajdują się w rybach, orzechach, siemieniu lnianym, które mogą pomóc zmniejszyć stan zapalny i poprawić produkcję łez.

Podsumowanie:

Przewlekłe suche oko to powszechny problem, który może znacznie wpłać na jakość życia osób dotkniętych tym schorzeniem. Kluczowe znaczenie ma zidentyfikowanie przyczyn oraz odpowiednie leczenie i modyfikacja stylu życia. Warto również regularnie kontrolować stan oczu u lekarza okulisty, aby monitorować i modyfikować leczenie w razie potrzeby. W niektórych przypadkach może być konieczne zastosowanie bardziej zaawansowanych metod leczenia, takich jak terapia hormonalna czy blokowanie kanalików łzowych.

Wczesne rozpoznanie i leczenie przewlekłego suchego oka może zapobiec pogorszeniu się objawów oraz powikłaniom, takim jak uszkodzenie rogówki, zakażenia oka czy trudności z noszeniem soczewek kontaktowych. Pamiętaj, że dbanie o zdrowie oczu i odpowiednie nawilżanie pomieszczeń, w których przebywasz, to proste kroki, które mogą przynieść znaczną poprawę komfortu życia osób z przewlekłym suchym okiem.

Przypisy:

  1. The definition and classification of dry eye disease: report of the Definition and Classification Subcommittee of the International Dry Eye WorkShop (2007). The Ocular Surface, 5(2), 75-92.
  2. Bron, A. J., de Paiva, C. S., Chauhan, S. K., Bonini, S., Gabison, E. E., Jain, S., … & Sullivan, D. A. (2017). TFOS DEWS II pathophysiology report. The Ocular Surface, 15(3), 438-510.
  3. Lemp, M. A. (2008). Management of dry eye disease. American journal of managed care, 14(3 Suppl), S88.
  4. Craig, J. P., Nichols, K. K., Akpek, E. K., Caffery, B., Dua, H. S., Joo, C. K., … & Stapleton, F. (2017). TFOS DEWS II definition and classification report. The Ocular Surface, 15(3), 276-283.
  5. Pflugfelder, S. C. (2004). Antiinflammatory therapy for dry eye. American journal of ophthalmology, 137(2), 337-342.